تحلیل نقدهای متأخران بر دیدگاه ملاصدرا دربارۀ ادراک صورت‌های خیالی

حقیقت علم و ادراک و چگونگى حصول آن برای نفس ناطقه، در حکمت متعالیۀ صدرایى از مرحلۀ معرفت‏شناسى فراتر رفته و وارد مباحث هستى‏شناسى شده است. صدرالمتألهین در دو حوزۀ ادراکات جزئی خیالی و ادراکات کلی عقلی، نوآورى‌هایی دارد که در فلسفه‌هاى پیش از او سابقه نداشته اما دیدگاه او دربارۀ مصدر بودن نفس در حصول ادراکات جزئی خیالی، از سوی برخی شارحان فلسفۀ او پذیرفته نشده است. در نوشتار حاضر، تلاش شده مظهریت نفس در ادراکات خیالی جزئى اثبات شود و نقدهای متأخران بر دیدگاه ملاصدرا مورد ارزیابی قرار گیرد. بر اساس دیدگاه‌ مظهریت نفس نسبت به ادراکات جزئی خیالی، این نتیجه به‌دست می‌آید که همۀ انسان‌ها در ادراک امور مادى و محسوس، در عالم مثال منفصل سیر کرده و ارتباط دائمى با این عالم برقرار مى‏کنند، بدون اینکه خود توجه تفصیلی به این ارتباط داشته باشند.